زایمان زودرس چیست؟
کودک در زایمان زودرس با چه مشکلاتی مواجه است؟
مراقبت های ضروری برای پیشگیری از زایمان زودرس چیست؟
یکی از نگران کننده ترین اتفاقاتی که می تواند برای مادران باردار رخ دهد زایمان زودرس می باشد.
در این نوشتار تلاش می کنیم بسیاری از مسائلی که در خصوص زایمان زودرس وجود دارد را در بخش های مجزا و به طور مبسوط مورد بررسی قرار دهیم تا تمامی سوالاتی که برای زنان باردار وجود دارد پاسخ داده شود.
رشد جنین در ماه ها و هفته های آخر بارداری بسیار مهم است. به عنوان مثال رشد کامل مغز، ریه ها و کبد در هفته های آخر بارداری اتفاق میافتد. حدود 10% از نوزادان آمریکایی در سال 2020 نارس متولد شدند که اگر رشد کودک نارس در مراقبت های ویژه کامل نشود؛ این امر کودک، خانواده و جامعه را دچار مشکلاتی می کند.
ویدئو تجربه مادر در زایمان زودرس
برای دیدن صحبتهای دکتر شروین افصحی می توانید از صفحه اینستاگرام یا کانال آپارات دکتر دیدن کنید.
زایمان زودرس
- در حالت کلی به زایمانی زودرس گفته می شود که در طی آن جنین پیش از موعد طبیعی متولد شود.
- درواقع جنین باید به مدت نه ماه یا 36 هفته داخل رحم رشد داشته باشد تا آماده زیستن در خارج از رحم شود.
در این مدت جنین بسیاری از شرایط را برای ادامه حیات بیرون رحم را کسب می کند و اگر زودتر از این زمان به دنیا بیاید قطعا واجد شرایطی خاص خواهد بود که پزشکان باید با مراقبت ها و ایجاد شرایطی مشابه به رحم از بروز مشکلات برای جنین جلوگیری کنند.
یکی از اقدامات این است که مثلا در مواردی مشاهده می شود جنین داخل محفظه هایی شیشه ای نگه داری می شوند تا جنین به شرایطی مناسب برسد.
زایمان زودرس زمانی اتفاق می افتد که انقباضات رحمی موجب باز شدن دهانه رحم بعد از هفته 20 و قبل از هفته 37 بارداری شود. بیشتر زایمان های زودرسی که تولد جنین در آن در 26 هفتگی رخ می دهد که تقریبا 10 هفته زودتر از زمان طبیعی است، نوزاد را با عوارضی درگیر می کند.
عوارض زایمان زودرس برای کودک
زایمان زودرس عامل اصلی مرگ و میر و بیماری هایی در نوزادان است. هرچه این اتفاق در هفته های زودتری از اتمام بارداری اتفاق بیفتد، خطرات سلامتی برای کودک بیشتر می شود. بسیاری از نوزادان نارس نیاز به مراقبت ویژه در بخش (NICU) دارند. این نوزادان ممکن است ناتوانی های ذهنی و جسمی طولانی مدت داشته باشند. از جمله این مشکلات می توان به موارد زیر اشاره کرد:
عدم توانایی برای تنظیم دمای بدن خود
جنین زمانی که زودتر متولد می شود بسیار جثه ی ظریفی دارد از همین رو توانایی این را ندارد که دمای بدن خود را تنظیم کند. به همین دلیل پزشکان باید با روش های مصنوعی به تنظیم دمای بدن جنین بپردازند. یکی از این روش ها این است که جنین در دمای عادی فضای اتاق قرار نمی گیرد بلکه باید داخل محفظه ای قرار گیرد تا مشکلی برای جنین ایجاد نشود.
عملکرد نامناسب ریه
دومین مشکلی که کودکان خواهند داشت این است که ریه هایشان عملکردی بالغانه و طبیعی نخواهد داشت. از همین رو عمل تنفس در این کودکان به درستی انجام نمی شود. پزشکان در این فعالیت جسمی کودکان نیز باید مداخله کنند. بدین نحو که لوله های تنفسی برای اینان قرار می دند تا روند حیات و تنفس به درستی اتفاق بیفتد.
بیشتر بخوانید: زایمان سزارین دوقلو
ضعف سیستم ایمنی بدن
بدن این کودکان به لحاظ سیستم ایمنی بسیار ضعیف است. از همین رو زمانی که با کمترین آلودگی و یا میکروب مواجه شوند به سرعت در بدن شان دچار عفونت هایی می شوند که مشکلاتی را برای کودک ایجاد می کند. برای پیشگری از بروز چنین مشکلاتی بسیاری اقدامات پزشکی انجام می شود که کودک با مشکلی جدی تر مواجه نشود.
خونریزی مغزی
یکی از مشکلاتی که برای برخی از نوزادان اتفاق می افتد، خونریزی مغزی است. این مشکل در درجاتی از شدت و ضعف رخ می دهد که در صورت ضعیف بودن خود بخود بهبودی حاصل می شود. اما در صورتی که خونریزی بسیار شدید باشد آسیب هایی در ناحیه مغزی کودک را در پی خواهد داشت.
برخی عوارض نیز ممکن است در طولانی مدت برای کودک اتفاق بیافتند، مثلا:
- اختلال در یادگیری نسبت به همسالان
- بروز مشکلات بینایی مانند رتینوپاتی
- کاهش شنوایی
- اختلالات رفتاری
علائم هشدار دهند زایمان زودرس
زایمان زودرس با علائم و نشانه هایی همراه است که می توانید با توجه به آنها سریعتر به بیمارستان مراجعه کنید.
از جمله این علائم می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کمر درد های مداوم
- انقباضات شدید و طولانی مدت در نواحی رحمی
- اسپاسم شکم
- تهوع و استفراغ
- اسهال شدن مکرر
- افزایش درد و فشارهایی در نواحی لگنی و رحمی
- لکه بینی واژینال یا خونریزی خفیف
- خونریزی های غیر عادی و مکرر
- ترشحاتی از دهانه رحم
- پاره شدن کیسه آب جنین
*تمامی این نشانه از جمله نشانه های مهم و خطرناکی هستند که باید در کوتاه ترین زمان باید با پزشکان خود درمیان بگذارید تا اقدامات درمانی لازم انجام شود.
عوامل موثر در زایمان زودرس
زایمان زودرس می تواند در هر بارداری اتفاق بیافتد. با این حال، عوامل زیادی خطر این اتفاق را افزایش می دهند، مانند:
- تجربه قبلی در زایمان زودرس، خصوصا در آخرین بارداری قبلی
- بارداری دوقلو، سه قلو یا چند قلو
- دهانه رحم کوتاه
- مشکلات مربوط به رحم یا جفت
- استفاده از داروهای غیرمجاز
- برخی عفونت ها، به ویژه عفونت در مایع آمنیوتیک و دستگاه تناسلی تحتانی
- برخی از بیماری های مزمن مانند فشار خون بالا، دیابت، بیماری های خودایمنی و افسردگی
- رویدادهای استرس زا زندگی، مانند مرگ یکی از عزیزان
- زیاد بودن مایع آمنیوتیک (پلی هیدرآمنیوس)
- خونریزی واژینال در دوران بارداری
- وجود نقص مادرزادی در جنین
- فاصله کمتر از 6 ماه بین دو بارداری
- باردار شدن از طریق لقاح آزمایشگاهی یا IVF
- سقط های متعدد یا تجربه سقط جنین
- آسیب فیزیکی یا ضربه به شکم مادر
- سن مادر (کمتر از 17 سال یا بیشتر از 35 سال)
بیشتر بخوانید: بیماری های زنان
چگونه می توان از زودرسی در زایمان پیشگیری کرد؟
بسیاری از عوامل و علل هستند که در بروز زایمان زودرس دخیل اند. در این موارد می توانید با برطرف کردن و یا جلوگیری از رخداد عواملی که زمینه ساز زایمان زود رس هستند از بروز بسیار از مشکلات دوری کنید.
اگر از تاثیر استرس در بارداری آگاه نیستید یا دوست دارید اطلاعات بیشتری کسب کنید، پیشنهاد میکنیم خواندن مقاله لینک شده را از دست ندهید.
- به تعادل رساندن وزن پیش از بارداری و نیز حفظ آن در طول دوران بارداری؛
همانطور که می دانید یکی از عواملی که روی زایمان زودرس اثر گذار است اضافه وزن زیاد یا لاغری زیاد در مادران است. پس با رسیدن به یک وزن متعادل می تواند از بروز این مشکل جلوگیری کرد.
- عدم استعمال سیگار؛
- پیشگیری از وقوع عفونت ها؛
- عدم استعمال الکل در دوران بارداری؛
- پیشگیری از بروز فشارخون در دوران بارداری؛
- نباید پشت سر هم باردار شد؛ زیرا که مادرانی که بعد از یک بارداری دوباره مجددا باردار شده اند احتمال اینکه نوزاد دوم زایمان زودرس داشته باشد افزایش پیدا می کند. از همین رو باید بین دو زایمان فاصله زمانی قرار دهید.
- دیابت نیز از جمله عواملی است که در زایمان زودرس نقش دارد. برای آنکه این عارضه را تجربه نکنید قبل از بارداری دیابت را کنترل کنید و در دوران بارداری میزان قند خون را در وضعیت نرمال قرار دهید تا مشکلی رخ ندهد.
- مکمل های پروژسترون به زنانی که سابقه زایمان زودرس یا دهانه رحم کوتاه دارند کمک می کند تا خطر زایمان زودرس در بارداری آن ها کمتر شود. به طور کلی پروژسترون خطر این اتفاق را کاهش می دهد. در برخی موارد نیز پزشک با جراحی و دوختن دهانه رحم از وقوع زایمان زودرس در زنانی که دهانه رحم کوتاه و سابقه این عارضه را دارند، جلوگیری می کنند.
بخوانید: تغذیه دوران بارداری
نتیجه گیری
در این نوشتار در بخش های مختلفی بسیاری از موضوعاتی که در زمینه زایمان زودرس مطرح بود را بیان کردیم. چکاپ های دوران بارداری را منظم انجام دهید. این چک کردن ها می تواند به متخصص زنان شما کمک کند تا سلامت شما و کودکتان کنترل شود. هر گونه علائم غیر عادی که دارید را حتما به پزشک بگوئید. اگر سابقه زایمان زودرس دارید یا علائم یا نشانه های آن را دارید، لازم است در طول بارداری بیشتر به پزشک زنان و زایمان خود مراجعه کنید.
توصیه ما این است که پیش از بارداری تمامی نکاتی که باید مورد توجه قرار دهید را با مشاوره از بهترین متخصص زنان در کرج انجام دهید و در طول بارداری تحت نظر باشید تا احتمال بروز هر مشکلی را به کمترین میزان ممکن برسانید.