زایمان طبیعی یکی از روشهای پرطرفدار برای به دنیا آوردن نوزاد است که در آن مادر بدون نیاز به جراحی و با کمک انقباضات طبیعی رحم نوزاد خود را به دنیا میاورد. این روش به دلیل مزایای فراوانی که برای مادر و نوزاد دارد، مورد توجه بسیاری از زنان قرار گرفته است. از جمله این مزایا میتوان به بهبود سریعتر وضعیت جسمی مادر، کاهش خطر عفونتهای بعد از زایمان و تجربه بهتری از فرایند زایمان اشاره کرد. در این مقاله به بررسی مزایای زایمان طبیعی خواهیم پرداخت و دلایلی که بسیاری از زنان این روش را ترجیح میدهند، بیان خواهیم کرد.
زایمان طبیعی چگونه است؟
از ابتدای تاریخ انسان به روش طبیعی به دنیا آمده است. به طور کلی خروج محتویات بارداری از جمله جنین، مایع آمنیوتیک، جفت از طریق کانال زایمان به طور طبیعی را زایمان طبیعی می گویند.
فیلم زایمان طبیعی
علت درد زایمان طبیعی
طی انقباض رحمی در شروع فرآیند زایمان، رحم پس از خواب 9 ماهه بیدار می شود تا جنین را به بیرون هدایت کند. جنین بر حسب تکاملی که پیدا کرده به تقویت این روند کمک می کند. انقباضات رحمی که از انتهای رحم شروع می شود سبب می گردد تا به تدریج جنین از آن خارج شود. این انقباضات باعث جمع شدن عضلات می شود که اکسیژن کمتر به آن می رسد و در نتیجه ایجاد درد می کند. در واقع درد زایمان از انقباض رحم ناشی می شود.
زایمان طبیعی بدون درد
جالب است بدانید از ابتدای بارداری مادهای به نام اندروفین در بدن مادر تولید میشود که در زمان زایمان به اوج خود می رسد این ماده باعث می شود که مادر بتواند درد در زمان زایمان را تحمل کند. زیرا اندروفین باعث ایجاد نشاط در انسان می گردد که امروزه روش هایی برای زایمان طبیعی بدون درد از جمله زایمان در آب وجود دارد که به مراتب درد زایمان را بسیار کاهش میدهد. اما برای کاهش درد زایمان اقداماتی توسط پزشک در بیمارستان انجام میگیرد که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تجویز داروهای وریدی
- بی حسی اپیدورال
- استفاده از گاز انتونوکس
- استفاده از هر کدام از روش ها زیر نظر متخصص زنان و زایمان و با توجه به شرایط مادر انجام می گردد.
توصیه هایی برای کاهش درد زایمان
- خیلی از خانم ها با شنیدن نام زایمان طبیعی ترس و اضطراب دارند که باید با ترس مقابله کنند زیرا ترس خود عاملی برای تشدید درد در زایمان می شود. ترس به دلیل نداشتن آگاهی است توصیه می شود اطلاعات خود را در این زمینه بیشتر کنید. شرکت در جلسات آموزش های قبل و دوران بارداری به این مسئله کمک فراوانی می کند.
- تغییراتی در بدن مادر در بارداری اتفاق می افتد سازگاری و پذیرش این تغییرات تمرینات و ورزش هایی برای بهبود عملکرد بدن کمک فراوانی به فرآیند زایمان می کند. کلاس های بارداری به مادر کمک می کند تا بدن برای زایمان آماده شود.
زایمان طبیعی بهتر است یا زایمان سزارین؟
زایمان سزارین در هنگام عدم انجام زایمان طبیعی یا مواردی که سلامت و حیات مادر، جنین یا هر دوی آنها در خطر هستند به عنوان روش نجات بخش است. خطر زایمان سزارین بیشتر از زایمان طبیعی است. از این رو سزارین نباید اولین انتخاب باشد مگر آنکه بایستی به تشخیص پزشک انجام شود. هم اکنون در کشورهای پیشرفته از میزان انجام سزارین کاسته و روش زایمان طبیعی بخصوص شیوه زایمان بدون درد جایگزین آن شده است. آمار و ارقام نشان دهنده آنست که میزان خطر و مرگ و میر مادر و جنین به مراتب پایین تر از سایر شیوه های زایمان است و برای مادر و نوزاد به عنوان سالم ترین گزینه های زایمان محسوب می شود.
مزایای زایمان طبیعی
- مادر دچار عفونت های بعد از زایمان نمی شود.
- نوزاد دچار مشکلات تنفسی برخلاف زایمان سزارین نمی شود.
- امکان خونریزی بعد از زایمان برای مادر وجود ندارد.
- درد بعد از زایمان برخلاف زایمان سزارین وجود ندارد.
- به دلیل عدم استفاده از بیهوشی خطری برای نوزاد به همراه ندارد.
زمان غربالگری دوران زایمان
برای خیلی از عزیزان باردار این سوال پیش می آید که غربالگری های دوران زایمان را از چه زمانی باید آغاز کرد؟ صحبتهای خانم دکتر شروین افصحی جراح و متخصص زنان، زایمان و نازایی را در این باره ببینید و بشنوید.
معمولا غربالگری اول شامل یک سونوگرافی و آزمایش است که معمولا از 11 هفته تا 13 هفته و 6 روز محاسبه می شود که بهترین زمان انجام آن در 12 هفتگی است. غربالگری دوم معمولا تا 18 هفته انجام میگیرد.
پروتوکل های بهداشتی کشوری به این صورت است که در بعضی افراد درغربالگری دوم تنها سونوگرافی از بیمار گرفته می شود. علت این کار این است که جواب غربالگری آنها خبو است و بررسی های سه ماهه اوب به قدری دقیق بوده است که دیگر نیازی به بررسی های مجدد نیست.
سوالات متداول
برخی از سوالات رایجی که برای کاربران مطرح است عبارت است از:
آیا زایمان طبیعی دردناک است؟
- زایمان طبیعی در اکثر اوقات با درد و فشار به لگن همراه است، زیرا انقباضات رحم باعث فشرده شدن دهانه رحم میشود تا نوزاد بتواند از آن عبور کند. با این حال، پزشکان میتوانند از روشهای مختلف برای کاهش درد استفاده کنند، مانند داروهای مسکن یا اپیدورال، که به تسکین درد کمک میکند. همچنین تکنیکهای تنفسی و روانی مانند آرامشبخشی نیز میتواند در کاهش درد موثر باشد.
آیا بعد از زایمان طبیعی به بستری شدن نیاز است؟
- بله پس از زایمان طبیعی، مادر باید چند ساعت یا حتی یک شب در بیمارستان بستری شود تا تحت مراقبتهای پزشکی قرار گیرد. این بستری شدن به پزشکان این امکان را میدهد که وضعیت مادر و نوزاد را کنترل کرده و مطمئن شوند که همه چیز در وضعیت طبیعی قرار دارد. بستری شدن معمولا 24 تا 48 ساعت طول میکشد.
آیا ممکن است در طول زایمان طبیعی به سزارین نیاز باشد؟
- بله، در برخی موارد ممکن است به دلایل پزشکی یا مشکلات در طول زایمان، پزشکان تصمیم به انجام سزارین بگیرند. این دلایل ممکن است شامل مشکلات در پیشرفت زایمان، موقعیت نادرست نوزاد، خطر آسیب به نوزاد یا مادر، یا انقباضات نامنظم باشد که نمیتوانند به طور طبیعی نوزاد را به دنیا بیاورند.
چه زمانی باید به بیمارستان برویم برای زایمان طبیعی؟
- بهترین زمان برای مراجعه به بیمارستان زمانی است که انقباضات رحمی به طور منظم و شدید آغاز شوند. اگر انقباضات هر 5 دقیقه یک بار و به مدت 1 دقیقه طول کشیدند، باید به بیمارستان مراجعه کنید. همچنین اگر کیسه آب پاره شود یا خونریزی غیرطبیعی مشاهده شود، باید فورا به بیمارستان بروید.
آیا میتوان زایمان طبیعی را در آب انجام داد؟
- بله، زایمان طبیعی در آب یکی از گزینههای محبوب برای برخی از زنان است. این روش میتواند درد را کاهش دهد و احساس راحتی بیشتری به مادر بدهد. در این روش، مادر در یک وان پر از آب گرم مینشیند تا فرایند زایمان را در محیطی آرام و راحتتر انجام دهد. اما این نوع زایمان نیاز به تجهیزات خاص و شرایط مناسب دارد که باید در بیمارستان یا مراکز درمانی مجهز انجام شود.
بعد از زایمان طبیعی چقدر زمان برای بهبودی نیاز است؟
- مدت زمان بهبودی پس از زایمان طبیعی به میزان سلامت مادر، نوع زایمان و تجربه فردی بستگی دارد. بیشتر زنان پس از چند روز احساس بهبودی میکنند، اما ممکن است برای بازگشت کامل به وضعیت عادی، چند هفته زمان لازم باشد. برخی از مادران ممکن است احساس درد در ناحیه پرینه (بین واژن و مقعد) داشته باشند که عموما پس از چند روز تا چند هفته برطرف میشود.
آیا زایمان طبیعی برای همه زنان مناسب است؟
- خیر، زایمان طبیعی برای همه زنان مناسب نیست. برخی از زنان به دلایل پزشکی یا شرایط خاص خود ممکن است نیاز به زایمان سزارین داشته باشند. این دلایل شامل مواردی مانند مشکلات قلبی، مشکلات در عرض لگن، جفت پایین یا قرارگیری نادرست نوزاد است. پزشکان شرایط مادر و نوزاد را به دقت بررسی میکنند تا بهترین گزینه برای هر فرد را پیشنهاد دهند.